PDF staat voor “Portable Document Format” en is een open standaard die ontwikkeld werd door Adobe en diverse gebruikersgroepen. Omdat de standaard open is, en dus licentievrij, wordt hij zeer veel gebruikt en heeft hij een zekere juridische stevigheid.

De standaard is dus open, maar niet alle software om dergelijke documenten aan te maken of te lezen is daarom open en licentievrij ! iText is dat wél. Het wordt vaak gebruikt door applicatie’s zoals websites die documenten genereren of bvb. een server die facturen naar klanten moet sturen per email.

iText is F/OSS (Free / Open Source Software), d.w.z. dat iedereen de programmacode (“broncode”) mag gebruiken, copiëren, wijzigen, etc.

iText, logo

Als groot bedrijf, en zeker als overheid, zoek je dergelijke dingen (en liefst nog wat meer !) uit alvorens ze te gebruiken. Je leert dan wie het ontwikkelde en hoe die mensen hun brood verdienen. Onze overheden, grote instellingen en bedrijven gebruiken iText zeer veelvuldig. Maar wie betaalt ervoor ? Zo goed als niemand !

Bruno Lowagie (°1970) werkt aan het ICT-departement van de Universiteit Gent. Tevens is hij aktief in de wereld van vrije openbron-software. Deze Vlaming is de sleutelfiguur achter het hele iText-project, maar hij kan er zijn boterham niet mee verdienen… Onlangs kreeg hij last met het RSVZ, het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen. De gedetailleerde gang van zaken en het ontstane ongenoegen – waar ikzelf volledig in kan komen – kan je uitgebreid lezen op de weblog van Bruno Lowagie. In het bijzonder de Belgische overheden gebruiken zijn product eindeloos zonder ook maar enig inzicht in de achtergronden van hoe dergelijk product tot stand komt en nog voortdurend verder ontwikkeld en verbeterd wordt.

Ik ben zelf een zeer sterke aanhanger van openbron-toepassingen in de ICT omdat ervaring mij leerde dat het innovatie’s, duurzame ontwikkeling en zelfs de veiligheid en bruikbaarheid sterk bevorderen. Er zijn echter mindere kantjes ! Ons economische systeem waarbij winst het hoofddoel is, is slechts beperkt geschikt voor ontwikkeling en aanmoediging van open-bron. De overheden hebben hierin hun verantwoordelijkheid te nemen ! Als ze dat niet doen blijven onze vorsers de plas oversteken…

Bruno Lowagie vlucht niet, maar kiest een opvallend ander pad : iText krijgt een nieuwe licentietekst waarbij gebruik door de Belgische overheid uitdrukkelijk beperkt wordt. Je kan de volledige tekst lezen in de post “The Belgian Restriction” van zijn weblog (in het Nederlands).  Er zijn bij mijn weten weinig vergelijkbare gevallen bekend. Als zijn opzet lukt komen in België echter heel wat ICT-toepassingen en websites in juridische problemen…

Noot (19/06/2009) : De licentie-bepalingen voor iText worden wél aangepast maar niet in de zin van een “Belgian Restriction”. Meer info op Bruno Lowagie’s blog.